Sint-Michiels-
en Sint-Goedelekathedraal

De Preekstoel of Kansel

Description :

Het meest indrukwekkende meubelstuk van de kathedraal is ongetwijfeld de monumentale Kansel van waaruit de celebrant ooit preekte.
Het werd in 1699 gemaakt van eikenhout door Henri-François Verbruggen voor de Sint-Michielskerk in Leuven. Hij werd vervoerd en in 1776 in de Kathedraal geïnstalleerd.
Deze kansel — een voorbeeld van laat Barokke kunst — behoort tot de categorie van verhalende sculpturen.

Wist je dat?

Het onderste gedeelte, dat verwijst naar Genesis (het eerste boek van het Oude Testament), verbeeldt het verhaal van ongehoorzaamheid en de erfzonde: de engel van God verdrijft Adam en Eva uit Eden omdat ze van de verboden vrucht van de boom van kennis van goed en kwaad hebben gegeten.

Links bewaakt een engel, gewapend met een vlammend zwaard, de andere boom (de Boom des Levens) en maakt een duidelijk afradend gebaar naar Eva. Kijk naar de angst in zijn ogen.

Aan de rechterkant stelt een grijnzend skelet de sterfelijke aard van de mens voor, gevallen in zonde.

Tussen de hoofden van Adam en Eva zien we het puntje van de staart van de slang, wiens lichaam reikt tot aan de bovenkant van de kansel. Hij is het symbool van het Kwaad.

Daarboven stelt een groep van drie figuren het einde van het Nieuwe Testament voor, herinnerend aan de woorden van de apostel Johannes in de Apocalyps: “En er verscheen een groot teken in de hemel: een Vrouw, bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren”.

We zien inderdaad een vrouw die op een maansikkel staat, gekroond met twaalf sterren. Zij symboliseert de Kerk.

Deze vrouw wordt ook wel vergeleken met de Maagd Maria. Met de hulp van het kindje Jezus doorboort de Heilige Maagd de kop van de slang met een zwaard, dat niets anders is dan een kruis. Samen overwinnen Maria en Jezus de zonde en het kwaad waarmee de Boze Adam en Eva wilde associëren. Dit tafereel verwijst naar de Verlossing waartoe ieder mens geroepen is.

De twaalf sterren van de Apocalyps inspireerden ook de kunstenaar die de vlag van de Europese Unie ontwierp.

Het middelste gedeelte bevat een tribune vanwaar het Goede Nieuws wordt verkondigd en een baldakijn dat wordt vastgehouden door twee engelen die in de lucht zweven. Dit dak is ontworpen om de stem van de prediker te versterken.

In het bovenste gedeelte, boven het baldakijn, heffen cherubijnen een gordijn op: een manier om aan te geven dat deze boodschap een openbaring is.

Onder de klankkast zit een duif met uitgestrekte vleugels, symbool voor de Heilige Geest, die de prediker inspireert. Aan de voorkant, op de koepel, bevat een medaillon het monogram MARIA, dat van de Maagd Maria.

Op de linker trapleuning zit een papegaai, het symbool van retoriek, de kunst van de welsprekendheid, en daarboven een adelaar, het embleem van de apostel Johannes de Evangelist.

Andere dieren zijn te zien op de achterkant van deze preekstoel. De dieren die bepaalde takken bekronen zijn gemaakt door de beeldhouwer Jean-Baptiste Van der Haeghen. Oorspronkelijk waren het er acht: een vos, een haan, een aap (die je op deze foto kunt zien), een tortelduif, een eekhoorn, een pauw, een adelaar en een papegaai.

Alleen de adelaar en de papegaai zijn overgebleven (op de linker trap). De anderen werden aan het einde van de 20e eeuw gestolen tijdens de laatste restauratiewerkzaamheden van de Kathedraal.

Bewonder het weelderige gebladerte van de eik. Het is een voorstelling van de Hof van Eden. De onderste leuningen van de trap zijn omgeven door een dikke haag.

Ook hier zie je een deel van het lichaam van de slang, die in zijn geheel is weergegeven, zoals we hierboven zagen. De slang strekt zich uit van het deel dat het begin van het Eerste Testament oproept, met de episode van het verloren Paradijs op aarde, tot het einde van het Nieuwe Testament, waarin de belofte van het herwonnen Paradijs wordt uiteengezet.

Galeries :